คำนวณปริมาณของสารในปฏิกิริยาเคมีที่เกี่ยวข้องกับปริมาณแก๊ส
กฏของอะโวกาโดร กล่าวว่า เมื่อความดันและอุณหภูมิคงที่ ปริมาณแก๊สจะแปรผันตรงกับปริมาตรของแก๊ส หมายความว่า เมื่อปริมาณแก๊สมาก ปริมาตรของแก๊สย่อมจะมากขึ้นตามไปด้วยนอกจากนั้นยังพบว่า ที่สภาวะมาตรฐาน (standard temperature and pressure, STP) ที่ความดัน 1 บรรยากาศ และ อุณหภูมิ 0°C แก๊สทุกชนิดปริมาณ 1 โมล จะมีปริมาตรเท่ากัน และเท่ากับ 22.4 ลิตร
ดังนั้น สารที่มีสถานะแก๊สจึงสามารถคำนวณปริมาณจำนวนโมลของแก๊สนั้นได้ โดยคำนวณจากปริมาตรของแก๊ส ณ สภาวะมาตรฐาน STP แล้วใช้ความสัมพันธ์ที่ว่า “แก๊สปริมาณ 1 โมล จะมีปริมาตรเท่ากับ 22.4 ลิตร”
ตัวอย่าง การเผาไหม้ที่สมบูรณ์ของเมทานอล (CH3OH) หนัก 209 กรัม จะเกิดแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ปริมาตรกี่ลิตร ที่สภาวะมาตรฐาน STPวิธีทำ
- ขั้นแรก เขียนและสมดุลสมการเคมี

- สมการ (1) เป็นสมการเคมีที่ดุลแล้ว จากเลขสัมประสิทธิ์ที่ใช้ดุลพบว่า CH3OH จำนวน 2 โมล เมื่อเกิดปฏิกิริยาสมบูรณ์จะเกิด CO2 จำนวน 2 โมล
- คำนวณหาจำนวนโมลของ CH3OH จากมวล 209 กรัม

- เปลี่ยนจำนวนโมลของ CH3OH ให้เป็นจำนวนโมลของ CO2 โดยใช้ความสัมพันธ์ของจำนวนโมลของ CH3OH และ CO2 ในสมการที่สมดุลแล้ว จากสมการ (1) พบว่า CH3OH 2 โมล จะเกิด CO2 2 โมล

- คำนวณหาปริมาตรที่เกิดขึ้นของแก๊ส CO2 จากจำนวนโมล ของ CO2

***ข้อควรสังเกต การคำนวณตัวอย่างนี้ สามารถทำได้โดยวิธีการตัดหน่วย โดยสามารถหาคำตอบได้ภายในบรรทัดเดียว***ดังนี้
การคำนวณโดยวิธีการตัดหน่วย อธิบายได้ดังนี้
- หาจำนวนโมลของ CH3OH จาก กรัม CH3OH และมวลโมเลกุล CH3OH ..... ขั้นตอนนี้ ได้หน่วย โมล CH3OH
- หาจำนวนโมลของ CO2 จากความสัมพันธ์ของเลขสัมประสิทธิ์ของการดุลสมการเคมีระหว่าง CH3OH กับ CO2 ….. ขั้นตอนนี้ ได้หน่วย โมล CO2
- คำนวณหาปริมาตรของ CO2 หากลำดับขั้นตอนการตัดหน่วยทำได้ถูกต้อง จะคงเหลือหน่วยของจำนวนที่ต้องการหาเท่านั้น